Красноармейски районӗнчи Тусай ялӗнче кӑҫал ҫӗнӗ фельдшерпа акушер пункчӗ хута кайӗ. Ӑна Чӑваш Ен ертӳҫин ялсенчи медицина пулӑшӑвне аталантарассипе йышӑннӑ хушӑвне пурнӑҫласа хӑпартаҫҫӗ. 2013—2015 ҫулсенче 100 ФАП тунине эпир те пӗрре ҫеҫ мар пӗлтернӗччӗ. Пӗлтӗр те ку программа малалла тӑсӑлчӗ. Хӑтсӑр 25 ФАП вырӑнне мӗнпур условиллӗ ҫуртсем ҫӗклерӗҫ.

Тусай ялӗнчи ФАПа «Солид» текен общество ҫак уйӑхра тума пуҫланӑ. Утӑ е ҫурла уйӑхӗнче ӑна туса пӗтерӗҫ. Красноармейски районӗнче унччен тӑватӑ ФАП хута янӑ.

Аса илтерер, кӑҫал Чӑваш Енре 21 фельдшерпа акушер пункчӗ уҫӑлӗ. Ҫӗнӗ ФАПсем Элӗк, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Комсомольски, Красноармейски, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Пӑрачкав, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Елчӗк, Тӑвай районӗсенче пулӗҫ.

Канаш районӗнчи Муллавар ялӗнче пурӑнакансен ҫул ҫукки пӑшӑрхантарать. Ҫуркунне ҫанталӑк чӗрӗлнӗ чухне вӗсем пылчӑк ӑшӗнче ҫӑрӑлса халтан каяҫҫӗ.

Муллаварта 130 пӳрт шутланать. Кашнин тенӗ пекех машина пур. Ял Канаш хулинчен инҫех мар, ҫавна май ҫамрӑксем ҫемье ҫавӑрсан ялта юлма тӑрӑшаҫҫӗ. Нумай ачаллисем валли 130 ҫӗр лаптӑкӗ хатӗрленӗ ӗнтӗ, хӑшӗ-пӗри стройка ӗҫне пуҫӑннӑ.

Ҫамрӑксем Канаша ӗҫлеме ҫӳреҫҫӗ. Вӗсен ҫул ҫукки пӑшӑрхантарать. Аслӑрах ӳсӗмрисем вӗсемшӗн пӑшӑрханаҫҫӗ. Ара, ҫамрӑксем ялтан кайма тытӑнсан мӗн пулӗ?

Хучел ял тӑрӑхне кӗрекен Муллавар ҫыннисене ку ыйту кашни ҫулах пӑшӑрхантарать. Анчах вырӑнти хыснара асфальт ҫул сарма укҫа ҫук. 1 ҫухрӑм сармашкӑн 6 миллион тенкӗ кирлӗ. Проекта хатӗрлесе ЧР Транспорт министерствине ярса панӑ. Ял халӑхӗ халӗ хурав кӗтет.

Туризмӑн федераци агентстви ял туризмӗ мӗнле аталаннине тишкернӗ, топ-10 региона палӑртнӑ. Унта пирӗн Чӑваш Ен те кӗнӗ.

Кунсӑр пуҫне топ-10 списока Белгород, Ленинград, Калуга, Калиниград, Мускав, Тамбов облаҫӗсем, Карели, Коми республикисем, Алтай крайӗ кӗнӗ. Чӑваш Республикинче туристсене ытларах «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗ, «Сӑрҫи» заповедник, Йӗпреҫри этнографи музейӗн комплексӗ, Шуршӑлти А.Г.Николаев ячӗллӗ асӑну комплексӗ, Муркаш районӗнчи тури чӑвашсен музейӗ, Канаш районӗнчи Мӑкӑр ялӗнчи чукун ҫул кӗперӗ, Муркаш районӗнчи ватӑ юман тата ыттисем илӗртеҫҫӗ-мӗн.

Чӑваш Енре ял тата экологи туризмӗ Шупашкар, Йӗпреҫ, Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне, Тӑвай, Муркаш районӗсенче аталанма тытӑннине палӑртнӑ.

Канаш районӗнчи Сиккасси ялӗнчи культура учрежденийӗнче пултаруллӑ ҫын ӗҫлет. Нумаях пулмасть Ирина Андреева «Культура ҫурчӗн чи лайӑх ӗҫченӗ» ята тивӗҫнӗ.

Ирина Анатольевна мӗн пӗчӗкрен юрлама, музыка инструменчӗсем калама хӑнӑхнӑ. Ӳссен кам пулассине пӗлнӗ вӑл – музыка училищине вӗренме кӗнӗ. Диплом илсен ҫамрӑк специалист тӑван ялне таврӑннӑ, культура ҫуртӗнче ӗҫлеме пуҫланӑ. Унта вӑл 29 ҫул вӑй хурать ӗнтӗ. Культура ҫуртне 13 ҫул ертсе пырать.

Сиккассинчи культура ҫурчӗ тӗрлӗ конкурса хутшӑса пӗрре мар грант ҫӗнсе илнӗ. Ку ял тӑрӑхӗнче пултаруллӑ ҫынсем пурӑнаҫҫӗ. Унта «Асам» вокалпа инструмент ансамблӗ, хор йӗркеленнӗ. Иккӗшӗ те халӑх ятне тивӗҫнӗ.

2014 ҫулта клуб «Республикӑри чи лайӑх культура учрежденийӗ» ята тивӗҫнӗ. Вӗсене 100 пин тенкӗлӗх сертификат панӑ. Унпа ҫӗнӗ ҫи-пуҫ ҫӗлеттернӗ, музыка инструменчӗсем туяннӑ. Ирина Андреева малашне те ҫанӑ тавӑрса тӑрӑшасшӑн.

Канаш районӗнчи Сител ялӗнче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ ветерансене халалласа хӑйне евер палӑк лартнӑ. Ӑна уҫмашкӑн ятарласа Мускавран, ют ҫӗршывран хӑнасем килнӗ. Вӗсен йышӗнче – Раҫҫей Паттӑрӗ Николай Гаврилов.

Дмитрий Матвеев вӑрҫа хутшӑннӑ. Унӑн тӑванӗсем ялта пурӑнаҫҫӗ. Дмитрий Матвеев вӑрҫӑ пирки вӗсене нумай каласа кӑтартнӑ.

Дмитрий Матвеев ҫӗршыври пӗрремӗш ракетчиксен йышне кӗнӗ. Ҫавна май ентешӗсем тӗп урамра ветеран вӑрҫӑ витӗр тухнӑ артиллерие – «Катюшӑна» - лартма шухӑшланӑ. Вырӑнти депутатсем РФ Хӳтӗлев министерствине ҫырса янӑ. Анчах унта палӑк валли «Катюша» тупма хӗн пулни пирки хурав килнӗ. Кун пирки Николай Гаврилов пӗлнӗ. Вӑл Канаш районӗнче ҫуралса ӳснӗ-ҫке-ха. Вӑл ялта «Катюшӑн» прототипне «Град» тытӑма лартма сӗннӗ. Палӑка шӑпах Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн уҫнӑ.

Мурманскра Чӑваш Енре ҫуралса ӳснӗ арҫынна шыраҫҫӗ. Вӑл хыпарсӑр ҫухалнӑ.

Алексей Владимирович Максимов 1972 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Вӑл Канаш районӗнчи Иккӗмӗш Хурамал ялӗнче ӳснӗ. Юлашки вӑхӑтра арҫын Мурманск хулинче пурӑннӑ.

Мурманскри 3-мӗш полици уйрӑмӗ чӑваш арҫыннине шырани пирки пӗлтернӗ. Вӑл кӑҫалхи ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче килтен тухса кайнӑ. Арҫын ӑҫтине пӗлмеҫҫӗ. Вӑл ҫухални пирки полицие ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче хыпар ҫитнӗ.

Алексей Максимов 166 сантиметр ҫӳллӗш, начаркка. Хӑй 45 ҫулти пек курӑнать. Тӗттӗм хӑмӑр тӗслӗ сӑран куртка, кӑвак джинс тӑхӑннӑ пулнӑ. Ӑна куракансене полицие пӗлтерме ыйтаҫҫӗ: 8 (8152) 40-60-10, 40-60-89, 8-811-311-70-20, 8-811-339-89-41.

Канаш районӗнчи Вӑрманкас Ухман ялӗнче пурӑнакан Даниловсем кайӑк-кӗшӗк ӗрчетме юратаҫҫӗ. Тӑватӑ ҫулта вӗсем кайӑкӑн 20 тӗсне пухнӑ. Фазан, турткӑш, кӑркка, кӑвакарчӑн… - темӗнле кайӑк та пур вӗсен.

Ку ӗҫ путенерен пуҫланнӑ. Вӑл ҫӑмарта тусан инкубаторпа чӗпӗ кӑларнӑ. Ҫапла ҫемье выльӑх-чӗрлӗх вырӑнне кайӑк-кӗшӗк усрама тытӑннӑ.

Ытларах чухне вӗсене ывӑлӗ Валентин пӑхать. Вӑл тӑватӑ ҫулта кашни кайӑка лайӑх пӗлсе ҫитнӗ. Мини-фермӑна тӑрантарас тесе Даниловсем ҫулталӑкра 5 тонна тырӑ илеҫҫӗ.

Ҫемье кайӑк-кӗшӗке пусас тӗллевпе усрамасть. Ҫӑмартисене инкубатора хурса чӗпӗ кӑлараҫҫӗ, кайран сутаҫҫӗ. Паллах, кайӑк-кӗшӗке пӑхасси ҫӑмӑл мар. Даниловсем патне кашни ҫулах Мускавран клиентсем килеҫҫӗ.

Кӑҫалхипе иккӗмӗш хут иртнӗ «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» видеосӑвӑсен ӑмӑртӑвӗ паян хӑйӗн ӗҫне пӗтӗмлетрӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче чысларӗҫ.

Маттур ачасене тата вӗсене видео хатӗрлеме пулӑшакансене Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗн ертӳҫи тата «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» конкурс пуҫараканӗ Владимир Андреев, Чӑваш наци конгресӗн ӗҫтӑвком членӗ Геронтий Никифоров, ача-пӑча ҫыравҫи Николай Ишентей, Чӑваш халах сайчӗн тӗп редакторӗ Аҫтахар Плотников, Чӑваш ен наци телекуравӗн редакторӗ Мальвина Петрова тата ыттисем чысларӗҫ.

Жюри пайташӗсем хакланӑ тӑрӑх «Чӑваш халӑх сӑввисем» номинацире Елчӗкри «Шевле» ача пахчине ҫӳрекен Демьянова Вероника ҫӗнтернӗ, вӑйӑ номинацийӗнче вара — Муркашри «Путене» ача пахчине ҫӳрекен ачасем. Чӑваш поэчӗсен сӑввисене вулакансем питӗ нумай пулни пирки каласа хӑвармалла, ку номинацире ҫӗнтерӳҫӗсене виҫӗ ӳсӗмпе хакланӑ. Чи кӗҫӗннисен хушшинче Елчӗкри «Шевле» ача пахчине ҫӳрекен Молодов Алексей мала тухнӑ, 7–10 ҫултисем хушшинче Смирнова Елена ҫӗнтернӗ, аслӑраххисем хушшинче вара Канаш районӗнчи Катек вӑтам шкулӗнче вӗренекен Васильева Елизавета ҫӗнтерӳҫӗ ятне тивӗҫнӗ.

Малалла...

Канаш районӗнчи Мӑкӑр ялӗнчи выльӑх ферминче пушар тухнӑ. Ҫулӑм ампара тӗп тунӑ. Унта вара утӑ упраннӑ.

ЧР МЧСӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ку ака уйӑхӗн 27-мӗшӗнче пулнӑ. Сӗт комплексӗнчи утӑ упранакан ампарта 17 сехет ҫурӑра ҫулӑм тухнӑ. Пӗтӗмпе 49 рулон утӑ пулнӑ. Пушарта йӑлтах ҫунса кайнӑ. Ҫав шутра – ампар та.

Пушарнӑйсем ҫулӑм тепӗр ҫурт ҫине ан куҫтӑр тесе тӑрӑшнӑ. Унта выльӑх-чӗрлӗхе тытаҫҫӗ. Телее, пушарта никам та шар курман. Выльӑх-чӗрлӗхе пушартан сыхласа хӑварма май килнӗ.

Халӗ специалистсем пушар ӑҫтан тухнине палӑртаҫҫӗ.

Канаш районӗнчи пӗвере арҫын виллине тупнӑ. Кун пирки РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗн пресс-служби пӗлтерет.

Ку Янкӑлч ялӗнче ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче пулнӑ. 59 ҫулти арҫын ҫак ялтах пурӑннӑ. Ака уйӑхӗн 15-мӗшӗнче вӑл аппӑшӗ патне хӑнана кайнӑ. Унта мунча кӗнӗ те киле кайма тухнӑ. Унӑн ҫулӗ шӑпах ҫав пӗве урлӑ выртнӑ.

Арҫын ҫав кун та, тепӗр кунхине те киле таврӑнманнине кура ӑна тӑванӗсем шырама тытӑннӑ. Ӑна темиҫе кунран пӗвере тупнӑ.

Халӗ ку тӗлӗшпе тӗрӗслев ирттереҫҫӗ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын пӗве патӗнчен иртсе пынӑ чухне шыва ӳкнӗ те путса вилнӗ.